Locatie Amersfoort
Opdrachtgever SchipperBosch
Ontwerpers Le Far West
Studio Nauta
Omvang 2 ha
Ontwerp 2018 - heden
Planning uitvoering 2021
Project

Hof van Duurzaamheid Amersfoort

Na jarenlang braak te hebben gelegen is er weer beweging in de ontwikkeling van het terrein aan de Laan van Duurzaamheid te Amersfoort. Het gebied is aangewezen voor de bouw van ruim 100 woningen. In opdracht van Schipper Bosch hebben Le Far West en Studio Nauta het stedenbouwkundig plan uitgewerkt tot een integraal plan voor architectuur en buitenruimte. De expliciete vraag vanuit Schipper Bosch aan de ontwerpers was het vormgeven van een ‘bijzondere buurt, voor een mix van doelgroepen, waarbij veel aandacht is voor groen en duurzaamheid'. Extra nadruk is daarom gelegd op het kwalitatieve landschapsontwerp waarbij gebouw en natuur een symbiose aangaan.

Uitgangspunten

Het van oorsprong aangemerkte bedrijventerrein ligt aan de rand van Amersfoort, ingeklemd tussen jaren ’90 wijken, een bedrijventerrein en een belangrijke verkeersader. De stedenbouwkundige opzet vormde het uitgangspunt bij de start van het ontwerp. Het woningbouwprogramma betreft een mix van grondgebonden woningen, -gesitueerd aan doodlopende woonerven-, en appartementen. Een deel van de appartementen fungeert als geluidscherm tegen de rondweg van Amersfoort.

Hof van Duurzaamheid Amersfoort Uitgangspunten
1. 'natuurlijk' omkaderd
Hof van Duurzaamheid Amersfoort Uitgangspunten
2. één toegang
Hof van Duurzaamheid Amersfoort Uitgangspunten
3. relatie omgeving

Visie

Hof van Duurzaamheid Amersfoort Visie
naar binnen gericht
Hof van Duurzaamheid Amersfoort Visie
+ gelijkwaardig woonklimaat
Hof van Duurzaamheid Amersfoort Visie
= 'Hof van Duurzaamheid'

Oplossing

De plattegrond van het stedenbouwkundig plan is qua opzet vergelijkbaar met gangbare nieuwbouwplannen; grondgebonden woningen van 5x10 meter, een voor-, en achtertuin en de wijk ingericht voor autogebruik. Theoretisch zou het stedenbouwkundig plan vertaald kunnen worden naar een verhouding verhard versus onverhard, zoals het beeld onder links. Maar de uitkomst geeft niet het beeld van een wijk met een groen karakter met aandacht voor natuurinclusiviteit.

Door álles te behandelen als landschap heb je de oplossing in handen; niet alleen het openbaar groen, maar elke parkeerplaats, elke tuin, elke gevel en elk dak is landschap. Want grenzen zijn cultuur, door mensen bedacht, terwijl de natuur zich niet aan grenzen houdt. Vanuit deze overtuiging wilden Le Far West en Studio Nauta de scheiding tussen natuur en cultuur opheffen door het gehele plangebied als potentieel leefgebied te zien voor alle bewoners; mens, plant en dier. In het Hof van Duurzaamheid zijn architectuur en buitenruimte daarom integraal vormgegeven.  

De architectuur zet in op fundamentele kwaliteiten zoals ruime verdiepingshoogten, veel daglicht en het gebruik van natuurlijke materialen. Door haar sobere verschijning vormt de architectuur de achtergrond van een uitgesproken groene buitenruimte; er ontstaat een symbiose tussen gebouw en natuur waarin de architectuur als coulissen het groen van kaders voorziet. Het landschap van het Hof bestaat uit regentuinen, groene daken en gevels, natuurlijke grenzen tussen openbaar-privé, groenbestrating en wadi’s. Hierdoor ontstaat een robuuste, veerkrachtige woonwijk.

Hof van Duurzaamheid Amersfoort Le Far West
verhouding verhard versus onverhard volgens het stedenbouwkundige plan
Hof van Duurzaamheid Amersfoort Le Far West
verhouding verhard versus onverhard volgens Le Far West

De focus in de buitenruimte ligt met name op het (meervoudige) gebruik, de verbinding met de omgeving, de configuratie van functies en de logistiek. Speciale aandacht is gegaan naar het evenwicht tussen wonen in een ‘natuur-cultuur’ waarbij harde grenzen vervagen en doorlopende groenstructuren het uitgangspunt vormen, maar waarbij tegelijkertijd de privacy van bewoners niet in het geding komt.

grenzen vervagen
grenzen vervagen, de collectieve regentuin zorgt voor afwatering en heeft als dubbelfunctie de begrenzing tussen prive en openbaar aan te geven. © Studio Nauta

Uitgangspunt voor de afwatering van verharding

Klimaatadaptief ontwerp van de buitenruimte; bestand tegen wateroverlast, hitteoverlast en droogte. Dat betekent:

  • Zo min mogelijk verharding.
  • Geen (of zo min mogelijk) hemelwaterriool in de grond.
  • Particulier hemelwater wordt op eigen terrein opgelost door middel van watertuinen en groene daken. Bij overschot gaat water naar wadi's waar de watertuinen mee in verbinding staan.
  • Hemelwater in de openbare ruimte infiltreert in halfopen verharding. Bij overschot bovengronds afvoeren naar de wadi's en oppervlakte water.
overgang prive openbaar
De overgang tussen prive en openbaar is geen harde grens en natuurlijk vormgegeven, door de erfgrens aan de binnenzijde van de tuin, vóór de multifunctionele betonrand (zitten en begrenzen) te leggen, wordt voorkomen dat men er schuttingen of andere harde grenzen gaat toevoegen. © Studio Nauta
Zicht zuidzijde
Zicht op de zuidzijde van het appartementencomplex dat dient als geluidsscherm en wonen in één. © Studio Nauta
plattegrond van het ontwerp
plattegrond van het ontwerp
3d rendering hof van duurzaamheid
3D rendering van het ontwerp. © Studio Nauta